บ่ายม

“บ่ายม” ชื่อวิทยาศาสตร์คือ Phyllanthus acidus (L.) Skeels. ในวงศ์ EUPHORBIACEAE ชื่อสามัญ Star Gooseberry เป็นไม้ที่ชาวล้านนานิยมปลูกไว้ด้านทิศตะวันออกหรือทิศเหนือของบ้านเรือน ด้วยเชื่อว่าเป็นไม้มงคลกล่าวคือ คนในครอบครัวจะเป้นที่นิยมนัยถือและเป็นที่รักของหมู่มนุษย์และเทวดา ตามชื่อของต้นไม้ รากชองมะยมหรือกาฝากมะยมหากนำไปแกะเป็นรูป “อิ่น” คือเครื่องรางรูปชายหญิงกอดกัน เมื่อทำพิธีแล้วแช่น้ำมันจันทน์ก็เหมาะไปใช้ในทางเมตตามหานิยม ก้านและใบมะยมใช้ประพรมนิมนต์ขับไล่ภูติผีปีศาจ เพราะถือเป็น “ไม้ยมทัณฑ์” ซึ่งเป้นอาวุธของพญายมราชสามารถบำราบผีได้ อีกทั้งยังเชื่ออีกว่า ถ้าเอาก้านมะยมตีเด็กที่ดื้อด้านแข็งกระด้างไม่ยอมเชื่อฟังคำสั่งสอนจะทำให้เด็กนั้น “ยม” คืออ่อนโยนสอนง่ายขึ้น ส่วนประโยชน์ด้านอื่น โดยเฉพาะสรรพคุณทางยา ผลของมะยมเป็นยาระบาย เป็นยาแก้ไอ บำรุงโลหิต ดอกใช้ต้มชำระล้างนัยน์ตา ใบเป็นยาแก้ไข้ บำรุงประสาท เปลือกเป็นยาแก้ไข้ทับระดู รากแก้โรคผิวหนัง ผดผื่นคันและที่แน่นอน เฉพาะใบนั้น เป็น “ผักกับลาบ” คือผักเครื่องเคียงของ “ลาบ” อาหารยอดนิยมของคนล้านนา

ข้อมูลโดย : สนั่น ธรรมธิ

เมนู

ต้นไม้อื่นๆ ที่น่าสนใจ

บ่าม่วง

สะบันงา

โจ้ค