บ่าตื๋น

“บ่าตื๋น” หรือ “บ่าต้อง-หม่าต้อง” ภาษาไทยว่า “กระท้อน” ชื่อวิทยาศาสตร์ คือ Sandoricum koetjape ( Burn.f.) Merr. ในวงศ์ MELIACEAE ชื่อสามัญ Sentul, Santol, Red sentol, Yellow sentol เรื่องชื่อ “ตื๋น” หรือ “ต้อง” มีที่มาที่น่าสนใจเชิงประวัติศาสตร์ เรื่องนี้ ในตำนานพื้นเมืองเชียงใหม่ กล่าวถึงพญาร่วงเป็นชู้กับนางอั้วเชียงแสน มเหสีของพญางำเมือง ครั้งนั้นพญางำเมืองสั่งให้อำมาตย์สองคนไปตามจับพญาร่วง ตอนหนึ่งพญาน่วงแปลงกายเป็นตัวตุ่นขุดรูหลบอยู่โคนต้น “ต้นตื๋น” อำมาตย์ขุดไป “ต้อง” (โดน) รากต้นตื๋น เหตุนั้น ต้นตื๋นจึงได้อีกชื่อว่า “ต้นต้อง” ดังความปรากฎในผูกที่ว่า “ท้าวร่วง….ตะแหลงเป๋นตุ่น...แล่นเข้าอยู่ในรู...เก๊าไม้ตื๋น..ขาขุดต้องรากไม้ต้นนั้น...ลวดได้ชื่อว่าต้นต้องมาต่อเท้าบัดนี้ฯ” ปัจจุบันแถวเชียงใหม่-ลำพูน เรียก”บ่าตื๋น” ส่วนแถบล้านนาตะวันออกอันได้แก่ ลำปาง แพร่ น่าน พะเยาและเชียงรายเรียก “บ่าต้อง-หม่าต้อง” ฉะนี้แล

ข้อมูลโดย : สนั่น ธรรมธิ

เมนู

ต้นไม้อื่นๆ ที่น่าสนใจ

สะหรีจั๋นตา

บ่ายม

บ่ากอก