การสระเกล้าดำหัว ในประเพณีปีใหม่เมืองล้านนา
"สระเกล้าดำหัว" เป็นการสระผมตนเองและครอบครัวด้วยน้ำส้มป่อย ตามพิธีในวันสิ้นปี คือวันสังขานต์ล่อง (มหาสงกรานต์) เพื่อชำระล้างสิ่งอัปมงคลให้หายไปกับปีเก่า โดยใช้น้ำส้มป่อย (น้ำแช่ฝักส้มป่อย) ชาวล้านนาเชื่อว่าเป็นน้ำที่ช่วยชำระล้างสิ่งที่ไม่ดีออกไปได้
"สักการะ สระเกล้าดำหัว" เป็นการจัดเตรียมเครื่องสักการะ (ของไหว้) และน้ำส้มป่อยไปสักการะผู้ใหญ่ ได้แก่ พระเถระ ญาติผู้ใหญ่ ผู้ทรงคุณวุฒิ ตลอดจนถึงผู้มีอุปการะคุณ โดยจะเริ่มทำในวันขึ้นปีใหม่ คือวันพญาวัน (เถลิงศก) เพื่อขอขมาในสิ่งที่ล่วงเกินและแสดงความเคารพ เมื่อทำการขอขมาและให้พรแล้ว ผู้ใหญ่ก็จะนำน้ำส้มป่อยนั้นลูบหัวตัวเอง เสมือนเป็นการรับคำขอขมา และล้างความขุ่นเคืองที่ผ่านมาออกไป
บางครั้งก็มักจะพบคำว่า "รดน้ำดำหัว" ซึ่งเกิดจากการนำคำว่า "รดน้ำ" ของภาษาไทย ไปต่อกับคำว่า "ดำหัว" ของภาษาล้านนา สาเหตุเพราะทั้งพิธีรดน้ำภาคอื่นกับดำหัวล้านนา ต่างก็อยู่ในช่วงเวลาและธรรมเนียมปฏิบัติที่คล้ายคลึงกัน จึงทำให้เกิดการสับสนในแง่ภาษาและวิธีปฏิบัติมาโดยตลอด
5 | |
4 | |
3 | |
2 | |
1 |