แผ่นดินบอกเหตุ

แผ่นดินบอกเหตุ
.
เหตุการณ์ผิดปกติบนแผ่นดิน เช่น แผ่นดินแยก แผ่นดินถูกน้ำเซาะ
ตลอดจนแผ่นดินไหว ล้วนมีคำทำนายดังปรากฎในเอกสารโบราณประเภท
พับสาวัดมหาวัน อำเภอเมือง จังหวัดลำพูน ว่า
"ดินแตกยะในเมืองนอกเมืองก็ดี ในบ้านในไร่ก็ดี
หื้อปั้นรูปช้าง ม้าวัวฅวายสัตว์สิ่งพร้อมผ้าขาวผ้าแดง
ผ้าดำ ผ้าเหลือง ช่อตามนั้น ธูปเทียน ข้าวตอก
ดอกไม้ปูชา จักมีโชคลาภมากนักชะแล" ความว่า
ถ้าแผ่นดินแยกออกเป็นรอยแตก ไม่ว่าบริเวณจะอยู่ในเมือง นอกเมือง
ในเขตบ้านหรือในไร่ ให้ปั้นรูปข้าง ม้า วัว ควาย รูปสัตว์ประเภทต่างๆ
จัดหาผ้าขาว ผ้าแดง ผ้าดำ และผ้าเหลือง ช่อ(ธงสามเหลี่ยม)
สีขาว แดง ดำ เหลือง พร้อมตอกไม้ธูปเทียนบูชา จะบังเกิดโชคลาภ

"น้ำถุดินเป็นร่อมใหม่ เอาช้างม้างัวควายปูชา จักได้ลาภะแล"
แปลความว่า
หากแผ่นดินถูกกระแสน้ำเซาะเป็นร่องขึ้นใหม่ ให้เอารูปปั้นช้าง ม้า
วัว ควาย ทำการบูชา จะได้ลาภ

"(แผ่นดิน) ไหวเดือน 6 ฅนทังหลายอยู่วุฑมิ
ไหวเดือน 7 ตนทังหลาย อยู่ดีมีสุขชนะศัตรู บ่มีเสิกแล
ไหวเดือน 8 เดือน 9 พยาธิลงท้องจักมีแล
ไหวเดือน 10 รสดินบ่มีหลายแล
ไหวเดือน 11 ฅนทังหลาย จักเป็นทุกข์ชะแล
ไหวเดือน 12 สรมณ์พราหมณ์อยู่บ่วุฑฒิร้อนบ้านร้อนเมืองชะแล"
ความหมายคือ เเผ่นดินไหว

- เดือน 6 ผู้คนอยู่สุขสบาย
- เดือน 7 ผู้คนอยู่ดีมีสุข มีชัยชนะ ไร้ข้าศึกราวี
- เดือน 8 เดือน 9 ผู้คนจะเจ็บป่วยด้วยโรคกระเพาะอาหาร
- เดือน 10 ผืนดินไม่ค่อยอุดมสมบูรณ์
- เดือน 11 อาณาประชาราษฎร์จะทุกข์เข็ญ
- เตือน 12 จะไม่มีความสงบสุขในหมู่สมณพราหมณ์ บ้านเมือง
จะทุกข์ร้อน


"ไหววันอาทิตย์ บ้านเมืองอยู่เย็นเป็นสุข
ไหววันจันทร์ รสดินมีมาก พิชชะข้าวกล้าถั่วงาลูกไม้ดกดี
ลูกอ่อนเกิดวันนั้น เป็นผู้ประเสริฐแล
ไหววันอังคาร ฅนทังหลายจักฝืนฝ่าด้วยกัน เสิกแลโจรลักมีมากแล
ไหววันพุธช้างนางขุน ต่างอื่นจักมารอดแล
ไหววันผัส หน่อพระเจ้าหน่อพระปัจเจกหน่ออรหันตา จักกวัตติเจ้าตนบุญ
อันใด อันนึ่ง มาเอาปฏิสันธิแล
ไหววันศุกร์ แพ้ผู้ใหญ่ ผู้มีบุญจักเลี้ยงอายุแล
ไหววันเสาร์ สะฅ่วยสัฏฐิ สมณพราหมณ์ ช้างแก้ว ม้าแก้ว จักตายแล"
ความว่า เเผ่นดินไหว
- วันอาทิตย์ บ้านเมืองร่มเย็นเป็นสุข
- วันจันทร์ ดินอุดม ปลูกพืชผลงาม พืชพันธุ์ธัญญาหารขึ้นงาม
ผลไม้มีลูกดก เด็กเกิด ในวันที่แผ่นดินไหวนี้ เป็นเด็กผู้ประเสริฐ
- วันอังคาร ผู้คนเกิดความขัดแย้งซึ่งกันและกัน ข้าศึกและโจร
ขโมยมาก
- วันพุธ กษัตริย์ ขุนนาง หรือผู้ใหญ่ต่างแดนจะมาเยือน
- วันพฤหัสบดี ผู้เป็นหน่อพุทธางกูร หน่อพระปัจเจกพุทธเจ้า
หน่อพระอรหันต์ หรือหน่อพระมหาจักรพรรดิ์ อย่างใดอย่างหนึ่งจะลงมา
ปฏิสนธิ
- วันศุกร์ เป็นอัปมงคลต่อผู้ใหญ่ในบ้านเมือง ผู้มีบุญจะสิ้นอายุขัย
- วันเสาร์ คหบดี เศรษฐี สมณพราหมณ์ ช้างแก้ว และม้าแก้ว
จะล้มตาย
.
ข้อมูลจาก : หนังสือร้อยสาระ สรรพล้านนาคดี เล่มที่ 4 เขียนโดยอาจารย์สนั่น ธรรมธิ ผู้เชี่ยวชาญด้านศิลปวัฒนธรรมล้านนา

ทั้งนี้ พิพิธภัณฑ์เรือนโบราณล้านนา ต้องการเพียงนำเสนอข้อมูลที่เคยมีการบันทึกคำทำนายของชาวล้านนาโบราณไว้ ซึ่งขึ้นอยู่กับวิจารณาญาณของผู้อ่านในการวิเคราะห์ตีความต่อไป